Müasir tibb elmi duzu da “üç ağ” zəhərdən biri hesab edərək onun qəbulunun azaldılması ilə bağlı çağırış etsə də, bəzi həkimlər isə orqanizmin tamamilə duzdan imtina etməsinin yaxşı olmadığını bildirir. Onlar isə bunu duzun tərkibində olan bir çox mineralların insan orqanizminə faydası ilə əlaqələndirirlər. Satışda isə müxtəlif adda, müxtəlif markalarda, qiymət fərqləri olan duzlar satılır. Nəzərə alsaq ki, duzdan imtina etməyimiz bir o qədər də asan deyil, bəs o zaman onun ziyanını da azaltmaq üçün bu məhsulu seçərkən nəyə diqqət edək?

Hansı duzların tərkibi minerallarla zəngindir? Valyuta.az bu sualları qida mütəxəssisi Ağa Salamovla müzakirə edib.

Ağa Salamov deyir ki, duzun insan orqanizminə böyük faydaları var. Çünki duzda olan elementlər insan həyatı üçün önəmli və vacibdir: “Lakin insan orqanizminə faydalı duz dedikdə tərkibində axarlılığını, nəmişliyini, ağlılığını qorumaq üçün qatqı maddəsi əlavə edilən duzlar nəzərdə tutulmur”.

Ekspert deyir ki, duzların ömrünü uzatmaq üçün onlara bir çox qatqı maddəsi əlavə olunur: “Bəzi duzlara E173 kodu ilə tanınan natrium aluminium silikat əlavə olunur. Rəngləndirici və nəmişliyə qarşı istifadə olunur. Duz kristallarının şəkillənməsi və axarlılığını isə aluminium hidroksid təmin edir. Titan dioksid E171 kodu ilə tanınır. Duzu nəmdən mühafizə edir (vitrin ömrünü uzadır) və rəngini ağartmaq üçün istifadə olunur. Normal rafinə olunmamış duzun tərkibində kalium yodid təbii şəkildə var. Rafinə olunmuş duza isə kimyəvi kalium yodid qatılır. Bu isə insan orqanizminin bütün balansını təmin edən qalxanabənzər vəzin balansının pozulmasına səbəb olur. Duzun rəflərdəki ömrünü uzatmaq və toparlanma probleminin qarşısını almaq üçün satışa çıxarılan duzun tərkibinə kalium ferrocyanid (E 536), sodyum ferrocyanide (E 535) və kalsium ferrocyanid (E 538) kimi qatqı maddələri əlavə olunur. Adlarını çəkdiyim alüminium duzları, sodium aluminium və alüminium hidroksid bədənə daxil olduğu zaman bir yandan orqanizmdəki kalsium, dəmir, fosfor və maqnezium minerallarınin sorulmasını azaldır, digər tərəfdən isə alüminiumun beyində yığılması ilə yaddaş pozğunluğu, alzeimer, zəka zəifliyi və iflicə səbəb ola bilir”.

“Bəs duz seçərkən nəyə diqqət edək” sualına cavab olaraq ekspert bildirib ki, süfrə duzları birbaşa insan orqanizmi üçün təhlükəlidir: “Ancaq mineral tərkibli duzlar insan orqanizmi üçün faydalıdır. Bu duzlar tərkibində 86 mineral olan Himalay duzudur, Naxçıvan duzu olan qaya duzudur( bu duzun da düzgün emal olunmuşu lazımdır) və dəniz duzlarıdır. Rafinə olunmamış duzlardan ən yaxşısı Himalay duzudur, doğrudur, bir az bahadır. Amma nəzərə alsaq ki, bir insan gün ərzində 5 qram duz istifadə etməlidir, o zaman bu duzdan istifadə etməyə dəyər. Bundan əlavə Naxçıvanın tərkibi minerallarla zəngin qaya duzlarından da istifadə etmək olar. Ancaq mən dəniz duzlarını məsləhət görmürəm, çünki qaya duzlarında olan mineralların sayı daha çoxdur və daha faydalıdır”.

Davud