Neymegen Universitetinin holland tədqiqatçıları nəzəri materialda Hokinq şüalanmasının iş prinsiplərinə yenidən baxıblar. İngilis nəzəri fiziki qara dəliklər haqqında tam olmasa da, haqlı olduğunu deyirlər. Hadisə üfüqü radiasiyanın formalaşması üçün Hokinqin hesab etdiyi qədər vacib deyil: proses kainatdakı bütün böyük obyektlərə təsir etməlidir.

Valyuta.az bu barədə hightech.fm-ə istinadla xəbər verir.

Stiven Hokinq kvant fizikası ilə Eynşteynin cazibə nəzəriyyəsinin birləşməsindən istifadə edərək göstərib ki, kvant effektləri qara dəliklərdən çıxan və onların tədricən yox olmasına səbəb olan radiasiyaya səbəb olur. Bu proses hadisə üfüqünün yaxınlığında cüt hissəciklərin kortəbii yaranması və məhvi ilə əlaqələndirilir: hissəciklərdən biri qara dəliyə düşür, digəri isə uçur.

Neymegen Universitetinin astrofizikləri hadisə üfüqünün mövcudluğunun həqiqətən də kritik olub-olmadığını araşdırıblar. Onlar fizika, astronomiya və riyaziyyatın üsullarını birləşdirərək qara dəliklər mühitində belə cüt hissəciklər yaranarsa, nə baş verəcəyini göstəriblər. Tədqiqat müəyyən edib ki, bu üfüqdən çox kənarda yeni hissəciklər yaradıla bilər.

Alimlər hesab edirlər ki, qara dəlikdən çox uzaqda, məlan və zamanın əyriliyi Hokinqin təsvir etdiyinə bənzər radiasiya yaratmaqda böyük rol oynayır. Qara dəlikdən böyük məsafədə olan hissəciklər artıq cazibə sahəsinin gəl-get qüvvələri ilə ayrılır. Bu o deməkdir ki, radiasiyanın əmələ gəlməsi üçün hadisə üfüqü lazım deyil və məkan-zamanı kifayət qədər əyən bütün kütləvi cisimlər belə şüalanma əmələ gətirir.

Bu o deməkdir ki, hadisə üfüqü olmayan obyektlər, məsələn, ölü ulduzların qalıqları və kainatdakı digər böyük cisimlər də bu cür şüalanmaya malikdir. Və çox uzun müddətdən sonra bu, kainatdakı hər şeyin qara dəliklər kimi sonda buxarlanmasına gətirib çıxarır. Bu, təkcə Hoking radiasiyası haqqında anlayışımızı deyil, həm də kainat və onun gələcəyi haqqında anlayışımızı dəyişir.

Nicat