Dövlət qulluğu nədir, kimlər dövlət qulluqçusu hesab edilir?

Hər bir müstəqil dövlətin idarə olunmasında və vətəndaşlara xidmət göstərilməsində dövlət orqanlarının və bu orqanlarda çalışanların rolu böyükdür. Cəmiyyətin səmərəli və ədalətli idarə olunması, qanunların icrası və ictimai maraqların qorunması birbaşa dövlət qulluğu sistemi vasitəsilə həyata keçirilir. Bəs dövlət qulluğu nədir və kimlər dövlət qulluqçusu ola bilər?

Valyuta.az dövlət qulluqçuları və dövlət qulluğu haqqında bir neçə əsas məlumatı təqdim edir:

Dövlət qulluğu – dövlətin idarə olunmasında iştirak edən, dövlət orqanlarında çalışan, dövlətin iradəsini və siyasətini həyata keçirən peşəkar və daimi işçilərin fəaliyyət sahəsidir. Bu sahə dövlətin vətəndaşlara xidmət funksiyasını icra edən aparatın əsasını təşkil edir.

Azərbaycanda dövlət qulluğu “Dövlət qulluğu haqqında” Qanun əsasında tənzimlənir. Dövlət qulluğu anlayışı yalnız müəyyən vəzifələrdə çalışan şəxsləri əhatə edir və bu vəzifələr “inzibati vəzifə” statusuna malik olmalıdır.

Dövlət qulluqçusu kimdir?

Dövlət qulluqçusu - dövlət orqanlarında işləyən, dövlət büdcəsi hesabına maliyyələşdirilən və inzibati vəzifə daşıyan, qanunvericiliklə müəyyən olunmuş hüquq və vəzifələrə malik olan şəxsdir. Onlar vətəndaşlara xidmət göstərmək, qanunların tətbiqini təmin etmək, dövlət siyasətini həyata keçirmək kimi mühüm vəzifələri yerinə yetirirlər.

Dövlət qulluğuna qəbul müəyyən meyarlar və mərhələlər əsasında həyata keçirilir. Namizədlər aşağıdakı şərtlərə cavab verməlidirlər:

-    Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olmalıdır
Yalnız Azərbaycan vətəndaşları dövlət qulluğuna qəbul edilə bilər.

-    18 yaşını tamamlamış olmalıdır

-    Ali təhsilə malik olmalıdır

Müəyyən vəzifələr üçün ali təhsil əsas şərtdir. Bəzi aşağı vəzifələr üçün orta ixtisas təhsili də kifayət edə bilər.

-    Dövlət İmtahan Mərkəzinin keçirdiyi imtahanlarda iştirak etməlidir

Dövlət qulluğuna qəbul üçün test imtahanı və müsahibə mərhələsi keçirilir. Test imtahanında hüquqi biliklər, məntiq, informatika və Azərbaycan dili üzrə biliklər yoxlanılır.

-    Sağlamlıq və mənəvi-əxlaqi cəhətdən uyğun olmalıdır

Namizədin psixoloji və fiziki sağlamlığı dövlət qulluğunun tələblərinə uyğun olmalıdır. Həmçinin, ciddi hüquq pozuntusu törətmiş şəxslər bu sahəyə qəbul edilmir.

-    Cinayət məsuliyyəti daşımamalıdır

Ağır cinayətlərə görə məhkum olunmuş şəxslər dövlət qulluğuna qəbul edilə bilməz.
Dövlət qulluğunda vəzifələr iki əsas sinfə bölünür:

 A sinfi – rəhbər vəzifələr

Nazir, sədr, müavin, idarə rəisi, şöbə müdiri və s. yüksək vəzifələrdir. Dövlət idarəçiliyində qərarvermə funksiyasına malikdirlər.

 B sinfi – icraçı vəzifələr

Mütəxəssis, məsləhətçi, böyük məsləhətçi, aparıcı məsləhətçi və s. vəzifələrdir. Daha çox icra və texniki funksiyaları yerinə yetirirlər. Hər vəzifə inzibati dərəcə ilə ifadə olunur (5-ci dərəcədən 1-ci dərəcəyə qədər). Bu dərəcələr əmək haqqını və səlahiyyətləri müəyyənləşdirir.

Qeyd edək ki, dövlət qulluqçuları vətəndaşlara birbaşa xidmət göstərir, onların hüquq və maraqlarını qoruyur. Dövlət orqanlarının gündəlik fəaliyyətinin təşkili və koordinasiyası dövlət qulluqçularının üzərinə düşür.

Dövlət qulluqçuları qanunların tətbiqinə nəzarət edir və onların düzgün icrasına cavabdehdirlər.
Dövlət qulluğu yalnız bir peşə sahəsi deyil, həm də ölkəyə və xalqa xidmət etməyin məsuliyyətli yoludur. Bu sahəyə qəbul olunmaq ciddi bilik, bacarıq və mənəvi keyfiyyətlər tələb edir. 

Günay