Meşə ehtiyatları Yer kürəsinin ən vacib və həyati komponentlərindəndir. Fotosintez prosesi ilə oksigen "istehsalı"ndan tutmuş ətraf əraziləri bir sıra problemlərdən və fəlakətlərdən qoruyan funksiyalarına qədər meşələr bir çox baxımdan əhəmiyyətə malikdir. Təəssüf ki, dünya ölkələri bu ehtiyatlarla heç də bərabər səviyyədə təmin olunmayıb. Təbiətin insanlığa bəxşi olan meşə ehtiyatından hansı ölkələrə çox, hansı ölkələrə az pay düşüb.

Modern.az bu suala cavab tapmağa çalışıb. Bəzi ölkələr var ki, bunlar geniş meşə sahələri ilə tanınan ölkələrdir.

Məsələn, Braziliyada təxminən 5 milyon kvadrat kilometr meşə sahəsi var ki, bu da ölkənin ümumi ərazisinin 50%-i deməkdir. Bu ölkədə yerləşən əhəmiyyətli meşələrə gəlincə, təbii ki, Amazon meşəsinin adı çəkilməlidir. Planetin "ağ ciyəri" hesab olunan Amazon meşəsi dünyanın ən böyük tropik meşəsidir. Amazon Meşəsi çox zəngin bioloji müxtəlifliyə malikdir və iqlim tənzimləyicisidir. Meşənin qorunması qlobal iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə üçün mühüm rol oynayır.

Rusiya da meşə ehtiyatları ilə zəngin ölkələrdəndir. Meşə sahəsi təxminən 8 milyon kvadrat kilometr ərazini əhatə edir. Tayqa (Şimal meşə zonası) bölgəsi meşələrlə xüsusi tanınır. Rusiyanın meşə sahələri dünyanın ən böyük meşə zolaqlarından biridir və bu meşələr qlobal karbon dövriyyəsi üçün əhəmiyyətlidir.

Kanadada isə təxminən 3.5 milyon kvadrat kilometr meşə zonası var. Əhəmiyyətli meşələrə Boreal Meşəsi və Qərbi Kanada Meşələri aiddir. Kanadanın meşələri dağlıq və mülayim iqlim zonalarındadır. Bu meşələr karbon dioksidin udulmasına kömək edir və çoxlu müxtəlif canlılara ev sahibliyi edir.

Afrika qitəsində isə əsasən ekvatorial bölgədə meşələr yayılıb. Məsələn, Konqo Respublikası təxminən 1.5 milyon kvadrat kilometr meşə sahəsinə ev sahibliyi edir. Ölkə ilə eyni adı daşıyan Konqo meşəsi əhəmiyyətli meşələrdən hesab olunur. Konqo Meşəsi Afrikadakı ən böyük tropik meşədir və dünya miqyasında ikinci ən böyük tropik meşədir. Bu meşə də böyük bioloji müxtəliflik və iqlim tənzimləməsi baxımından əhəmiyyətlidir.

İndoneziyada meşə sahəsi təxminən 900 min kvadrat kilometrdir. Sumatran, Kalimantan (Borneo) və Yeni Qvineya meşələri əhəmiyyətli meşələr sırasına daxildir. İndoneziyanın tropik meşələri bioloji müxtəliflik baxımından zəngindir, lakin son illərdə meşələrin kütləvi surətdə qırılması və yanğınlar səbəbindən təhdid altındadır.

Papua-Yeni Qvineyada da meşələr var - təxminən 300 min kvadrat kilometr. Tropik meşələr xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Papua-Yeni Qvineya da zəngin bioloji müxtəlifliyə malik meşə örtüyü ilə tanınır. Bu meşələr endemik növlərlə doludur və ekosistem balansında mühüm rol oynayır.
 
Bu ölkələrdəki meşə ehtiyatları qlobal ekosistem üçün əhəmiyyətlidir və iqlim dəyişiklikləri, bioloji müxtəliflik və ekosistem xidmətlərinin qorunması baxımından böyük əhəmiyyətə malikdir. Eyni zamanda, meşələrin qorunması və davamlı idarə olunması, uzunmüddətliliyi təmin etmək üçün kritikdir.

Meşə ehtiyatları az olan ölkələr də var ki,  bu, müxtəlif səbəblərə görə ola bilər. Məsələn, iqtisadi inkişaf səviyyəsi, urbanizasiya, kənd təsərrüfatının genişləndirilməsi və ya münaqişələr. Bütün bunlarla yanaşı, şübhəsiz ki, təbii faktor da mühüm rola malikdir.

Qətərdə meşə ərazisi demək olar ki, yoxdur, çünki bu ölkə əsasən çöl sahəsi və quru ərazidə yerləşir. Qətərin iqlimi çox quru və isti olduğu üçün təbii meşəliklər inkişaf etmir. Ölkə ərazisini əsasən şəhər inkişafı və infrastruktur layihələri ilə istifadə edir.

Səudiyyə Ərəbistanının meşə ərazisi çox azdır, əsasən çöl və yarımsəhralıq ərazilərlə əhatə olunub. Ölkə səhralıq iqlimi və az yağış düşməsi ilə xarakterizə olunur, bu da meşə örtüyünün inkişafını məhdudlaşdırır. Səudiyyə Ərəbistanı ərazisini çoxlu miqdarda neft və qaz hasilatı üçün istifadə edir.

Liviya da meşə ərazisi baxımından kasad ölkələrdəndir, çünki ərazisi əsasən səhralıq və yarımsəhralıq ilə əhatə olunub. Bu ölkə quru iqlimə və az miqdarda yağışa malikdir, bu da meşələrin böyüməsini çətinləşdirir. Ölkədəki münaqişələr və siyasi qeyri-sabitlik də cüzi meşəliklərin qorunmasına mənfi təsir göstərir.

Bəhreynin meşə ərazisi demək olar ki, yoxdur. Ölkə əsasən sahil əraziləri və səhradan ibarətdir. Bəhreynin quru iqlimi və kiçik sahəsi səbəbindən meşəliklərin inkişafı mümkün olmur. Ölkə şəhərsalma və infrastruktur layihələri ilə əhatə olunub.

Yəməndə də vəziyyət oxşardır. Meşə ərazisi çox azdır, ərazi əsasən quru və yarımsəhralıq ilə əhatə olunub. Yəmənin iqlimi quru və yarımsəhra xarakterlidir, bu da meşələrin inkişafını çətinləşdirir. Münaqişələr və siyasi qeyri-sabitlik də təbii ehtiyatların qorunmasına mənfi təsir edir.

Yəmənin qonşusu olan Oman meşə ərazisi baxımından çox zəifdir, ölkənin əksəriyyəti quru və yarımsəhralıq ərazilərdən ibarətdir. Oman əsasən səhralıqdır və quru ərazilərdir, bu da meşələrin inkişafını məhdudlaşdırır. Ölkənin inkişafı və urbanizasiyası da meşə örtüyünə təsir edir.

Bu ölkələrdə meşə ehtiyatlarının az olmasının səbəbləri iqlim, torpaq istifadəsi və siyasi vəziyyətlə əlaqədardır. Meşələrin qorunması və bərpası üçün bu ölkələr müxtəlif strateji təşəbbüslərə ehtiyac duyurlar. Bu təşəbbüslərin necə maliyyələşdiriləcəyi əsas məsələlərdəndir...