G7-nin Kiyevə kömək üçün dondurulmuş Rusiya aktivlərindən istifadə etmək planının uğursuzluğa düçar olmasından sonra Avropa İttifaqı, ABŞ-ın iştirakından asılı olmayaraq, ilin sonuna qədər Ukraynaya 40 milyard avroya qədər yeni kreditlər verməyə hazırlaşır. 

Valyuta.az xəbər verir ki, bu barədə Financial Times yazır.

Danışıqlarda iştirak edən üç nəfərin sözlərinə görə, birtərəfli addımlar Brüsseldə Macarıstanın Birləşmiş Ştatların dondurulmuş aktivlər sxemində iştirak etmək üçün lazım olan zəmanətləri təmin etməsinə blokun mane olacağı ilə bağlı narahatlıqlar fonunda atılıb. Aİ-nin ən rusiyapərəst lideri Viktor Orbanın hökuməti dondurulmuş aktivlər sxemi ilə bağlı qərarı ABŞ-da noyabrın 5-də keçiriləcək prezident seçkilərinə qədər təxirə salmağa çalışıb.

Lakin Brüssel yaxın bir neçə həftə ərzində istənilən alternativ üzərində işə başlamalıdır, çünki belə bir hərəkət ilin sonunda başa çatan səlahiyyətlərə əsaslanacaq. Kiyev və BVF-nin məlumatına görə, vəsait 2025-ci ildə 38 milyard dollarlıq maliyyə çatışmazlığı ilə üzləşən Ukraynanın maliyyə sabitliyini dəstəkləmək üçün nəzərdə tutulub.

FT tərəfindən görülən qanun layihəsinə görə, Aİ 2024-cü ilin sonuna qədər Ukraynaya “müəyyən edilməmiş miqdarda milyardlarla dollar kredit” verəcək.

"Mövcud yardım proqramını genişləndirən belə bir addım Budapeştin veto hüququnu ortadan qaldıracaq yekdilliklə deyil, əksəriyyətin dəstəyini tələb edəcək. Yekun məbləğ 20 ilə 40 milyard avro arasında ola bilər və Avropa Komissiyası tərəfindən üzv dövlətlərlə məsləhətləşmədən sonra müəyyən ediləcək”, - rəsmilər bildiriblər.

ABŞ-ın ilkin dəstək sxemi Avropa Komissiyası üçün A Planı olaraq qalsa da, rəsmilər Budapeştin ABŞ seçkilərindən əvvəl veto hüququnu qoruyub saxlaması halında onlara alternativ lazım olduğunu deyirlər.

Nəşr xatırladıb ki, iyun ayında G7 liderləri Ukraynaya 50 milyard dollarlıq kredit ayırmağa razılaşıblar ki, bu kredit Rusiyanın dondurulmuş valyuta ehtiyatlarından gələcək gəlirlərdən istifadə etməklə ödəniləcək, onların əksəriyyəti Belçikanın mərkəzi depozitarı Euroclear-da saxlanılır.

Bu plana əsasən, Aİ və ABŞ hər biri 20 milyard dollar, qalan 10 milyard dollar isə Böyük Britaniya, Yaponiya və Kanada tərəfindən təmin ediləcək.

Lakin kreditə xidmət göstərmək üçün sabit gəlir axını təmin etmək məqsədiylə Birləşmiş Ştatlar əksəriyyəti Avropada yerləşən Rusiya aktivlərinin dondurulmasını təmin edəcək zəmanətlər tələb edib.

Komissiya, öz növbəsində, daha çox hüquqi müəyyənlik təmin etmək üçün blokun Rusiya aktivlərini donduran sanksiyalarının müddətini 6 aydan 36 aya qədər uzatmağı təklif edib. Təklif olunan digər variantlar arasında sanksiyaların beş il müddətinə uzadılması da var.

Bununla belə, keçmişdə Aİ-nin Ukraynaya verdiyi dəstəyə veto qoyan Macarıstanın baş naziri Viktor Orban indi sanksiyaların bu cür uzadılmasına mane olur, mənbələr deyirlər. Macarıstan hökumətinin sözçüsü Aİ-nin Brüsseldəki səfirlərinə məsələnin ABŞ seçkilərindən sonra müzakirə ediləcəyini bildirib.
Alternativ olaraq, Aİ indi ilin sonunda müddəti başa çatan mövcud maliyyə dəstəyi paketinin bir hissəsi kimi kreditlərin verilməsini nəzərdən keçirir. Sxem blokun ümumi borclanmasında artım görəcək və Aİ-nin ümumi büdcəsi tərəfindən dəstəklənəcək.

AB planı, Bayden administrasiyası seçkiyə bu qədər yaxın kredit verə bilməsə, G7-nin ilkin təklifi əsasında Vaşinqtondan gəlməsi gözlənilən 20 milyard dolların bir hissəsini təmin edəcək. Brüssel rəsmiləri ümid edirlər ki, Vaşinqton hələ də vəsait təmin edəcək və bununla da Aİ üçün riskləri azaldacaq.

Birtərəfli qaydada kreditin verilməsi barədə qərar qəbul edilərsə, Ukraynaya dəstək paketinin müddəti ilin sonunda başa çatdığından, Brüssel bütün zəruri qanunvericilik maneələrini vaxtında aradan qaldırmaq üçün yaxın bir neçə həftə ərzində işə başlamalıdır.

“Avropa İttifaqı kreditinin gələcək tranş ödənişləri üçün 2024-cü ilin sonuna qədər ayrılması üçün oktyabrın sonuna qədər təkliflərin qəbul edilməsinə təcili ehtiyac var”, - deyə təklifdə bildirilir.

Eyni zamanda, əvvəllər olduğu kimi, kreditin ödənilməsi üçün Rusiya Federasiyasının dondurulmuş aktivlərindən ildə 2,5-3 milyard avro dəyərində hesablanan gəlirdən istifadə edilməsi planlaşdırılır. İndi bu gəlirlər Aİ büdcəsi vasitəsilə Ukraynaya göndərilir.

Qeyd edək ki, ABŞ-ın Ukraynaya 6 milyard dollara yaxın yardımı təhlükə altındadır. Bu vəsaitlər sentyabrın sonuna qədər yoxa çıxa bilər. Bunun qarşısını almaq üçün ABŞ Konqresi Pentaqonun öz anbarlarından Ukraynaya silah göndərmək səlahiyyətinin genişləndirilməsi barədə qərar qəbul etməlidir.

Daha sonra media yazıb ki, Ağ Ev ABŞ Konqresindən Ukraynaya silah göndərmək üçün prezident səlahiyyətlərinin 2025-ci ilə qədər uzadılmasını dəstəkləməyi xahiş edib. Bu, ABŞ maliyyə ili bitdikdən sonra sentyabrın 30-dan sonra təxminən 5,8 milyard dollar əldə etməyə kömək edəcək.

Nicat