Rusiya ilə əlaqəsi olan gizli alıcılar onlarla mayeləşdirilmiş təbii qaz gəmilərini yığmağa başladığı üçün alış çılğınlığı köhnə tankerlərin qiymətlərini artırıb. 

Valyuta.az “Financial Times”a istinadla xəbər verir ki, bu, Moskvanın enerji tankerlərinin “kölgə donanmasını” genişləndirdiyini göstərir.

Gəmiçilik sənayesi insayderləri nəşrə bildiriblər ki, əsasən Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində qeydiyyatdan keçmiş, əvvəllər məlum olmayan şirkətlər qrupu ötən il ərzində çoxlu LNG daşıyıcıları alıb. Bu, xüsusən də ən köhnə tankerlərin bazar qiymətlərinin artmasına səbəb olub.

Qeyd olunur ki, tələsik satınalma Moskvanın Qərbin sanksiyaları altında neftin bütün dünyaya nəqli üçün tankerlərdən ibarət “kölgə donanması” yaratmasının əks-sədasıdır. Rusiya Federasiyası BƏƏ-dən tez-tez enerji ticarəti mərkəzi kimi istifadə edir. Qərbin sanksiyaları Rusiyanın LNG-nin satışına neftdən daha az təsir etsə də, Moskva daha sərt məhdudiyyətlərə hazırlaşır.

Lakin Qərb ticarəti məhdudlaşdırmaq üçün addımlar atmağa başlayıb. İyun ayında Aİ Rusiya LNG-nin böyük buzqıran gəmilərdən Aİ limanlarında kiçik gəmilərə boşaldılmasını qadağan edən məhdudiyyətləri təsdiqləyib. Bu, Rusiyanın öz qazını bütün dünyaya yaymaq imkanlarını xeyli məhdudlaşdırır. Məqalədə deyilir ki, Rusiyanın əsas LNG layihəsi olan Arctic LNG 2 də ABŞ-ın sanksiyalarına məruz qalır və bu, daşımaları getdikcə çətinləşdirir.

Treyderlər deyirlər ki, daha çox qeyri-şəffaf donanma sanksiya edilmiş layihələrdən ticarəti asanlaşdıra bilər. Artan alışlar 15 ildən çox olan daha ucuz və daha az səmərəli LNG gəmilərinin qiymətlərini artırıb. 2007-ci ildə tikilmiş bir LNG gəmisi 2022-ci ildə təxminən 50 milyon dollara satılıb. Lakin bu il qiymət 80 milyon dollara yüksəlib.

"Köhnə buxar turbinli LNG gəmiləri üçün bazar daha sərt ekoloji qaydalar, eləcə də LNG mühərriklərində dramatik təkmilləşdirmələr nəticəsində azalıb. Lakin biz bu tip gəmilərin dəyərində yenidən canlanma müşahidə etdik. Bəzi izahat onların kölgə donanmasına göndərilməsi ola bilər", menecer LNG broker SSY-nin direktoru Tobi Dunipas deyib.

Məqalə müəllifləri onu da vurğulayırlar ki, belə gəmilər qəza və dağılmalara qarşı daha həssas olsalar da, təbii fəlakətlərdən çox az halda sığortalanırlar. Rusiya LNG ixracına gələcək məhdudiyyətlərə hazırlaşdığı üçün son hadisələr riskləri daha da əhəmiyyətli edib. SSY bu il uğursuz sanksiyalara görə bir neçə potensial müştərisindən imtina etməli olub.

Karnegi Beynəlxalq Sülh Fondunun baş elmi işçisi Sergey Vakulenko bildirib ki, Rusiya “kölgə” LNG donanmasını genişləndirmək istəyir, eyni zamanda Rusiya maye qazına təzyiq artmaqdadır. Yamal LNG kimi Rusiya layihələri ABŞ və Qətər daha çox qaz hasil etməyə başladıqları üçün sanksiyalarla üzləşə bilər: 

"Düşünürəm ki, Rusiya LNG operatorları bunun artıq divarda yazıldığını düşünür və buna hazırlaşırlar. Kompromis sadədir: əgər sanksiyalar olmayacaqsa, onların öz donanması var və ondan istifadə edirlər, yox əgər sanksiyalar olarsa, onlar ilişib qalmayacaq və öz ticarətlərini davam etdirə biləcəklər”, - ekspert vurğulayıb.

Nicat