Avstraliyanın Yeni Cənubi Uels Universitetinin alimləri DNT əsaslı həyatın yaranmasından əvvəl mövcud olduğu güman edilən bir molekul olan RNT yaratmaq üçün gərəkən kimyəvi reaksiyalar zəncirini yenidən yaratmağa nail olublar.

Valyuta.az xəbər  verir ki, ribonükleotidlər adlanan daha kiçik komponentlərdən ibarət RNT (ribonuklein turşusu) özünü təkrarlaya və digər kimyəvi reaksiyalarda katalizator rolu oynaya bilər. Bütün dünyada kimyaçılar RNT-nin meydana gəlməsi üçün lazım olan reaksiyalar zəncirini həyatın başlanğıcında olduğu kimi yenidən yaratmağa çalışırlar. Bu çətin bir işdir, lakin avstraliyalı alimlər buna nail olmağa getdikcə yaxınlaşırlar.

“Mən “avtokatalitik” reaksiyaların rol oynayıb-oynamadığını araşdırırdım. Bunlar eyni reaksiyanın təkrarlanmasını təşviq edən kimyəvi maddələr istehsal edən reaksiyalardır. ...Son işimizdə həmkarlarım və mən avtokatalizanı ribonukleotid tikinti bloklarının istehsalı üçün məşhur kimyəvi yola inteqrasiya etdik ki, bu, çox güman ki, erkən Yerdə mövcud olan mürəkkəb şəraitdə sadə molekullarla baş verə bilər”, - prebiotik kimya üzrə fəlsəfə doktoru Kuok Fuonk Tran “The Conversation” üçün yazdığı məqalədə deyir.

Tədqiqatçılar ilk dəfə 1861-ci ildə kəşf edilmiş formoz reaksiyasına müraciət ediblər. Bu reaksiya erkən Yerdə baş verə biləcək avtokatalitik reaksiyanın ən yaxşı nümunələrindən biri hesab olunur. O, qlikolaldehid adlanan sadə birləşmənin bir molekulu ilə başlayır (hidrogen, karbon və oksigendən ibarətdir).

“Formoza reaksiyası ribonukleotidlərin əmələ gəlməsi üçün məşhur kimyəvi yol olan Powner-Satherland yolu ilə bəzi ümumi maddələri bölüşür. Ancaq indiyə qədər heç kim onları əlaqələndirməyə çalışmayıb - yaxşı səbəbdən. Formoza reaksiyası "seçimsizliyi" ilə tanınır. Bu o deməkdir ki, formoza reaksiyası ehtiyacınız olan faktiki məhsullarla birlikdə çoxlu lazımsız molekullar istehsal edir. Tədqiqatımızda formoza reaksiyasına siyanamid adlı başqa bir sadə molekul əlavə etməyə çalışdıq. Bu, reaksiya zamanı əmələ gələn bəzi molekulların ribonukleotidlər əmələ gətirmək üçün sorulmasına imkan verir”, - Kuok izah edir.

Alim qeyd edir ki, təkmilləşdirilmiş reaksiya qeyri-kafi miqdarda ribonukleotid tikinti bloklarının istehsalına imkan verir. Eyni zamanda, onlar daha sabit və deqradasiyaya daha az həssasdırlar.

“Laboratoriyamız indi bu proseduru optimallaşdırır ki, biz adi kimyəvi reaksiyaları daha ucuz və effektiv etmək üçün avtokatalitik reaksiya ilə manipulyasiya edə bilək. Onların nəticəsində yaranan əczaçılıq məhsulları daha əlçatandır. Ola bilsin ki, bu, həyatın özünü yaratmaq qədər böyük bir iş deyil, amma düşünürük ki, bu, hələ də diqqətə layiq ola bilər”, - deyə alim yekunlaşdırır.

Nicat