PrivatBank-ın Londonda Kolomoyski və Boqolyubova qarşı 1,9 milyard dollarlıq işi İngiltərə məhkəməsinin praktikasında ən səs-küylü dələduzluq işlərindən birinə çevrilə bilər. 

Valyuta.az xəbər verir ki, “NV Business” bu proseslə bağlı xarici medianın səhifələrində yer alan yeni faktlar toplayıb.

İyunun 12-də London Ali Məhkəməsində PrivatBank-ın keçmiş sahibləri İqor Kolomoyski və Gennadi Boqolyubova qarşı mühüm məhkəmə prosesi başlayıb. Ukraynalı oliqarxlar bankdan 1,9 milyard dollara yaxın vəsaitin qanunsuz çıxarılmasında ittiham olunurlar. Əvvəllər xəbər verildiyi kimi, müttəhimlərin zərərə görə dövlət bankına ödəməli olduqları məbləğ faizlərlə birlikdə 4 milyard dollardan çox ola bilər. Bu, hələ bir fərziyyədir, son məbləği məhkəmə təyin edəcək.

Baxışın başa çatması 2023-cü ilin noyabrında gözlənilir və məhkəmə qərarının özü dərc olunaraq 2024-cü ildə qüvvəyə minəcək.

Maliyyə tənzimləyiciləri onun balansında 5,5 milyard dollarlıq boşluq aşkar etdikdən sonra Ukrayna 2016-cı ildə bankı milliləşdirib. Keçmiş NBU rəhbəri Valeriya Qontareva PrivatBank-ı “çirkli pulların yuyulması maşını” adlandırıb.

Xatırladaq ki, 2017-ci ilin dekabrında PrivatBank Londonun Ali Məhkəməsində keçmiş səhmdarlarına, həmçinin altı şirkətə qarşı (Teamtrend Ltd., Trade Point Agro Ltd., Collyer Ltd., Rossyan Investing Corp., Milbert Ventures Inc. və ZAO Ukrtransitservice Ltd (üç Britaniya şirkəti və BVA-dan (Britaniya Virgin adaları) üç şirkət) iddia qaldırıb. İddia İngiltərə məhkəməsinə verilib, çünki saxta şirkətlərindən bəziləri BVA-da qeydiyyatdan keçib. İddianın məqsədi çıxarılan pulun dövlət bankına qaytarılmasıdır.

PrivatBank-ın keçmiş sahibləri işin gedişatına Ukrayna daxilindən təsir etmək üçün dövlət bankının ofisi və Milli Bankın ofisi yaxınlığında mitinqlər təşkil etməyə əl atıblar. Ukrayna məhkəmələri vasitəsilə Kolomoyski bankın dövlət rəhbərliyinə təzyiq göstərməyə, nəticəsi hazırda xarici yurisdiksiyalarda baxılan işlərin əsasını təşkil edən Kroll agentliyinin istintaqını düzəltməyə və ona çıxış əldə etməyə çalışıb. Xüsusilə, ABŞ, Kipr və İsraildə. PrivatBank-ın keçmiş sahiblərinə qarşı iddialarının ümumi məbləği təxminən 10 milyard dollardır.

2017-ci il dekabrın 20-də London Ali Məhkəməsi həbs qətimkan tədbiri olaraq bankın keçmiş sahibləri Kolomoyski və Boqolyubovun və altı şirkətin 1,9 milyard dollar məbləğində aktivlərinə dair dünya üzrə («worldwide freezing order» - WFO) həbs qərarı çıxarıb (gündə 500 min dollar), o zaman məbləğ 3 milyard dollara çatmış olub.

Məhkəmə Kolomoyski və Boqolyubova bütün aktivləri haqqında məlumatı işə baxılmasında bilavasitə iştirak edən məhdud dairəyə, yəni vəkillərə açıqlamağı tapşırıb. Məhkəmə həmçinin bu iş üzrə müttəhimlərə həftədə 20 min funt-sterlinqdən çox pul xərcləməmələri barədə qərar verib. WFO PrivatBank-ın məhkəməyə təqdim etdiyi təfərrüatlı sübutlar əsasında verilib.

2018-ci ilin martında Kolomoyski və Boqolyubov London Ali Məhkəməsinin qərarından apellyasiya şikayəti verərək prosesin İsveçrə və ya Ukraynaya keçirilməsini tələb ediblər. PrivatBank-ın keçmiş sahiblərinin vəkilləri Mülki və Kommersiya Məsələləri üzrə Məhkəmə Qərarlarının Yurisdiksiyası və İcrası haqqında Luqano Konvensiyasına (1988-ci ildə İsveçrənin Luqano şəhərində qəbul edilmiş) istinad ediblər. Bu konvensiya müəyyən edir ki, bu cür işlərə müttəhimlərin yaşayış yerində və ya vətəndaşı olduqları ölkədə baxılmalıdır. Məhkəmə prosesi başlayanda Kolomoyski və Boqolyubov İsveçrədə yaşayırdılar. Eyni zamanda, London Ali Məhkəməsi PrivatBank-ın hüquqşünaslarına apellyasiya şikayəti verməyə icazə verib və 15 oktyabr 2019-cu ildə məhkəmə dövlət bankının tərəfinə keçib. Bütün bu müddət ərzində PrivatBank-ın keçmiş sahiblərinin aktivlərinə qlobal həbslər davam edir.

“NV Business” London Ali Məhkəməsində “PrivatBank”ın Kolomoyski və Boqolyubova qarşı işi üzrə ilk dinləmələr zamanı açıqlanmış maraqlı faktları toplayıb.

Siyasət və daxili ədalətə vurğu. Təqsirləndirilən şəxslərin vəkilləri nə deyir?

The Times-ın məlumatına görə, Kolomoyskinin vəkilləri bildiriblər ki, o, "hər hansı qanun pozuntusunu qəti şəkildə rədd edir", çünki "iddia ona qarşı bankın ondan və digər səhmdarlarından qanunsuz olaraq müsadirə edilməsi ilə başlayan siyasi motivli kampaniyanın bir hissəsidir". O əmindir ki, bankın şikayət etdiyi əməliyyatlar üzrə faktiki olaraq heç bir itkiyə məruz qalmadığı müəyyən olunacaq”.

PrivatBank-dan pul çıxarma sxemi necə olub?

FAZ nəşrinin məlumatına görə, pul PrivatBank-dan real ticarət və ya sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmayan və buna görə də borcunu qaytara bilməyən 50 saxta şirkətə kreditlərin verilməsi yolu ilə çıxarılıb. İddialara görə, borc alan şirkətlər daha sonra vəsaitləri yuxarıda göstərilən ofşor firmalara mal əməliyyatlarında mallar üçün əvvəlcədən ödəniş kimi köçürüblər.

Nəşr PrivatBank-a istinadən mübahisəli əməliyyatların “uydurma” olduğunu və “kommersiya baxımından absurd” şərtlərlə həyata keçirildiyini, əslində isə yalnız xarici valyutanın Ukraynadan çıxarılması üçün baş verdiyini iddia edir.

2014-cü ildəki “dummy” əməliyyatlarının ağlabatan bir nümunəsində, 2,3 milyon ton Avstraliya manqan filizinin tədarükünə dair razılaşma olub – bu, həmin il Avstraliyadan Ukraynaya idxal edilən manqan məhsullarının ümumi həcmindən 26 dəfə çoxdur. Digər mümkün sövdələşmə 42 min tondan çox alma şirəsi konsentratının tədarükü ilə bağlı olub. PrivatBank məhkəmə təqdimatlarında iddia edib ki, bütün Ukrayna 2014-cü ildə cəmi 343 ton belə konsentrat idxal edib.

Ehtimal edilən sövdələşmə nəticəsində 1,9 milyard dollar qalıq olaraq qalıb və saxta şirkətlər heç bir mal çatdırmayıb.

Nicat